"Ἀλκίνοε κρεῖον, πάντων ἀριδείκετε λαῶν,
ἦ τοι μὲν τόδε καλὸν ἀκουέμεν ἐστὶν ἀοιδοῦ
τοιοῦδ᾽ οἷος ὅδ᾽ ἐστί, θεοῖς ἐναλίγκιος αὐδήν.
οὐ γὰρ ἐγώ γέ τί φημι τέλος χαριέστερον εἶναι
5
"Machtige Alkinoös, uitblinkend onder alle mensen,
dit is toch werkelijk iets moois, luisteren naar zo'n verteller
als deze hier is, gelijkend op de goden in stemgeluid;
want ik denk dat er geen aangenamer vervulling is van verlangen
δαιτυμόνες δ᾽ ἀνὰ δώματ᾽ ἀκουάζωνται ἀοιδοῦ
ἥμενοι ἑξείης, παρὰ δὲ πλήθωσι τράπεζαι
σίτου καὶ κρειῶν, μέθυ δ᾽ ἐκ κρητῆρος ἀφύσσων
οἰνοχόος φορέῃσι καὶ ἐγχείῃ δεπάεσσι·
10
gasten door heel het paleis, overal gezeten, bij het luisteren
naar gezang, terwijl bovendien de tafels vol staan
met eten en drinken, en de schenker wijn schept
uit het mengvat, het ronddeelt en giet in de bekers;
σοὶ δ᾽ ἐμὰ κήδεα θυμὸς ἐπετράπετο στονόεντα
εἴρεσθ᾽, ὄφρ᾽ ἔτι μᾶλλον ὀδυρόμενος στεναχίζω·
τί πρῶτόν τοι ἔπειτα, τί δ᾽ ὑστάτιον καταλέξω;
κήδε᾽ ἐπεί μοι πολλὰ δόσαν θεοὶ Οὐρανίωνες.
15
Maar jij voelde behoefte te vragen naar de zorgelijke smart
die mij kwelt, zodat ik meer nog zucht in gejammer:
wat zal ik je eerst vertellen, en wat pas daarna?
Leed immers gaven de hemelbewoners me in overvloed.
εἴδετ᾽, ἐγὼ δ᾽ ἂν ἔπειτα φυγὼν ὕπο νηλεὲς ἦμαρ
ὑμῖν ξεῖνος ἔω καὶ ἀπόπροθι δώματα ναίων.
εἴμ᾽ Ὀδυσεὺς Λαερτιάδης, ὃς πᾶσι δόλοισιν
ἀνθρώποισι μέλω, καί μευ κλέος οὐρανὸν ἵκει.
20
en ik later, ontsnapt aan de meedogenloze dag, een gastvriend kan zijn
voor jullie, ook al woon ik ver weg van hier.
Ik ben Odysseus, zoon van Laertes, die door zijn listen
bij alle mensen bekend ben: mijn faam reikt tot in de hemel.
Νήριτον εἰνοσίφυλλον, ἀριπρεπές· ἀμφὶ δὲ νῆσοι
πολλαὶ ναιετάουσι μάλα σχεδὸν ἀλλήλῃσι,
Δουλίχιόν τε Σάμη τε καὶ ὑλήεσσα Ζάκυνθος.
αὐτὴ δὲ χθαμαλὴ πανυπερτάτη εἰν ἁλὶ κεῖται
25
de Neriton, hoog uitstekend, met bewegelijk gebladerte; en er omheen
liggen veel eilanden, heel dicht bij elkaar,
Doulichion en Same en het bosrijke Zakynthos;
maar zelf is het vlak en ligt als uiterste naar het Westen in zee;
τρηχεῖ᾽, ἀλλ᾽ ἀγαθὴ κουροτρόφος· οὔ τοι ἐγώ γε
ἧς γαίης δύναμαι γλυκερώτερον ἄλλο ἰδέσθαι.
ἦ μέν μ᾽ αὐτόθ᾽ ἔρυκε Καλυψώ, δῖα θεάων,
ἐν σπέσσι γλαφυροῖσι, λιλαιομένη πόσιν εἶναι·
30
het is rotsachtig maar vruchtbaar en voedster van jong volk;
ik zelf kan geen ander land als aangenamer beschouwen dan het eigen.
- Welnu, daarginds hield Kalypso mij gevangen, stralende onder de godinnen,
in een gewelfde grot, verlangend dat ik haar echtgenoot zou zijn
Αἰαίη δολόεσσα, λιλαιομένη πόσιν εἶναι·
ἀλλ᾽ ἐμὸν οὔ ποτε θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν ἔπειθον.
ὣς οὐδὲν γλύκιον ἧς πατρίδος οὐδὲ τοκήων
γίγνεται, εἴ περ καί τις ἀπόπροθι πίονα οἶκον
35
de sluwe bewoonster van Aia, hunkerend naar mij als haar echtgenoot;
maar absoluut niet wisten zij mijn gemoed te vermurwen.
Zózeer is niets aantrekkelijker dan het eigen vaderland en voorouders,
ook al bewoon je een nog zo riant paleis, maar ver van je huis.
εἰ δ᾽ ἄγε τοι καὶ νόστον ἐμὸν πολυκηδέ᾽ ἐνίσπω,
ὅν μοι Ζεὺς ἐφέηκεν ἀπὸ Τροίηθεν ἰόντι.
- Maar kom, laat ik je ook vertellen van mijn rampzalige thuisreis,
die Zeus mij oplegde, op weg vanuit Troje.
Ἰσμάρῳ. ἔνθα δ᾽ ἐγὼ πόλιν ἔπραθον, ὤλεσα δ᾽ αὐτούς·
40
en daar verwoestte ik hun stad en doodde henzelf
δασσάμεθ᾽, ὡς μή τίς μοι ἀτεμβόμενος κίοι ἴσης.
ἔνθ᾽ ἦ τοι μὲν ἐγὼ διερῷ ποδὶ φευγέμεν ἡμέας
ἠνώγεα, τοὶ δὲ μέγα νήπιοι οὐκ ἐπίθοντο.
ἔνθα δὲ πολλὸν μὲν μέθυ πίνετο, πολλὰ δὲ μῆλα
45
opdat niemand zonder een gelijk aandeel heenging.
Toen drong ik erop aan dat wij zouden maken dat we wegkwamen,
maar zij, erg onnozel, luisterden niet...
Er werd daar veel wijn gedronken en zij slachtten veel schapen
τόφρα δ᾽ ἄρ᾽ οἰχόμενοι Κίκονες Κικόνεσσι γεγώνευν,
οἵ σφιν γείτονες ἦσαν, ἅμα πλέονες καὶ ἀρείους,
ἤπειρον ναίοντες, ἐπιστάμενοι μὲν ἀφ᾽ ἵππων
ἀνδράσι μάρνασθαι καὶ ὅθι χρὴ πεζὸν ἐόντα.
50
Intussen riepen natuurlijk Kikonen die ontsnapt waren naar anderen,
Kikonen bij hen uit de buurt, groter in aantal en dapperder,
uit het binnenland afkomstig, vaardig tegen strijders te vechten
vanaf de wagen en waar nodig te voet.
ἠέριοι· τότε δή ῥα κακὴ Διὸς αἶσα παρέστη
ἡμῖν αἰνομόροισιν, ἵν᾽ ἄλγεα πολλὰ πάθοιμεν.
στησάμενοι δ᾽ ἐμάχοντο μάχην παρὰ νηυσὶ θοῇσι,
βάλλον δ᾽ ἀλλήλους χαλκήρεσιν ἐγχείῃσιν.
55
als een nevel; toen dan trof de slechte beschikking van Zeus
ons rampzaligen, opdat wij veel ellende te lijden zouden krijgen.
Beide groepen gingen de strijd aan en vochten bij de snelle schepen,
en troffen elkaar met de bronsgepunte speren.
τόφρα δ᾽ ἀλεξόμενοι μένομεν πλέονάς περ ἐόντας.
ἦμος δ᾽ ἠέλιος μετενίσσετο βουλυτόνδε,
καὶ τότε δὴ Κίκονες κλῖναν δαμάσαντες Ἀχαιούς.
ἓξ δ᾽ ἀφ᾽ ἑκάστης νηὸς ἐυκνήμιδες ἑταῖροι
60
zó lang wisten we hen af te slaan, ook al waren ze met meer.
Maar toen de zon overging naar het begin van de middag,
toen drongen de Kikonen de Achaiers terug in een bloedbad.
Van elk schip sneuvelden zes goedgescheenweerde mannen,
"ἔνθεν δὲ προτέρω πλέομεν ἀκαχήμενοι ἦτορ,
ἄσμενοι ἐκ θανάτοιο, φίλους ὀλέσαντες ἑταίρους.
οὐδ᾽ ἄρα μοι προτέρω νῆες κίον ἀμφιέλισσαι,
πρίν τινα τῶν δειλῶν ἑτάρων τρὶς ἕκαστον ἀῦσαι,
65
- Vandaar nu voeren wij verder, somber gestemd,
wel verheugd over ons behoud, maar met verlies van dierbare mannen.
Natuurlijk voeren mijn gekromde schepen niet verder,
voordat iemand elk van onze ongelukkige mannen drie maal geroepen had
λαίλαπι θεσπεσίῃ, σὺν δὲ νεφέεσσι κάλυψε
γαῖαν ὁμοῦ καὶ πόντον· ὀρώρει δ᾽ οὐρανόθεν νύξ.
αἱ μὲν ἔπειτ᾽ ἐφέροντ᾽ ἐπικάρσιαι, ἱστία δέ σφιν
70
met ongelooflijke orkaankracht en met wolken dekte hij toe
èn land èn zee en uit de hemel was nacht neergedaald.
En ons konvooi werd voortgejaagd, voorstevens neergedrukt,
καὶ τὰ μὲν ἐς νῆας κάθεμεν, δείσαντες ὄλεθρον,
αὐτὰς δ᾽ ἐσσυμένως προερέσσαμεν ἤπειρόνδε.
ἔνθα δύω νύκτας δύο τ᾽ ἤματα συνεχὲς αἰεὶ
κείμεθ᾽, ὁμοῦ καμάτῳ τε καὶ ἄλγεσι θυμὸν ἔδοντες.
75
wij haalden ze neer op de schepen, uit angst voor een schipbreuk,
en we roeiden die haastig naar het land.
Daar lagen wij uitgeput neer, twee volle nachten en dagen,
evenzeer neerslachtig door uitputting als door onze ellende.
ἱστοὺς στησάμενοι ἀνά θ᾽ ἱστία λεύκ᾽ ἐρύσαντες
ἥμεθα, τὰς δ᾽ ἄνεμός τε κυβερνῆταί τ᾽ ἴθυνον.
καί νύ κεν ἀσκηθὴς ἱκόμην ἐς πατρίδα γαῖαν·
ἀλλά με κῦμα ῥόος τε περιγνάμπτοντα Μάλειαν
80
plaatsten wij de masten en trokken de witte zeilen omhoog,
we namen plaats en lieten de wind en de stuurlui koers zetten.
En nu zou ik behouden gekomen zijn naar mijn vaderland,
als mij niet bij het omvaren van kaap Maleia een verradelijke golfslag
"ἔνθεν δ᾽ ἐννῆμαρ φερόμην ὀλοοῖς ἀνέμοισιν
πόντον ἐπ᾽ ἰχθυόεντα· ἀτὰρ δεκάτῃ ἐπέβημεν
γαίης Λωτοφάγων, οἵ τ᾽ ἄνθινον εἶδαρ ἔδουσιν.
ἔνθα δ᾽ ἐπ᾽ ἠπείρου βῆμεν καὶ ἀφυσσάμεθ᾽ ὕδωρ,
85
Vandaar werd ik negen dagen lang meegesleurd door ongunstige winden
over de visrijke zee; maar op de tiende meerden wij aan
bij het land der Lotofagen, die bloemen als voedsel gebruiken,
daar gingen we aan land en wij putten er water,
δὴ τοτ᾽ ἐγὼν ἑτάρους προΐειν πεύθεσθαι ἰόντας,
οἵ τινες ἀνέρες εἶεν ἐπὶ χθονὶ σῖτον ἔδοντες
ἄνδρε δύω κρίνας, τρίτατον κήρυχ᾽ ἅμ᾽ ὀπάσσας.
90
toen zond ik mannen uit om te gaan uitzoeken,
wat voor voedsel etende mensen in dat land woonden,
twee had ik er uitgekozen en een derde gaf ik mee als bode.
οὐδ᾽ ἄρα Λωτοφάγοι μήδονθ᾽ ἑτάροισιν ὄλεθρον
ἡμετέροις, ἀλλά σφι δόσαν λωτοῖο πάσασθαι.
τῶν δ᾽ ὅς τις λωτοῖο φάγοι μελιηδέα καρπόν,
οὐκέτ᾽ ἀπαγγεῖλαι πάλιν ἤθελεν οὐδὲ νέεσθαι,
95
en niet beraamden de Lotofagen de ondergang voor onze mannen,
maar zij gaven hen te eten van de lotos.
Maar al wie van hen de honingzoete vrucht van de lotos at,
had geen lust meer verslag uit te brengen en wilde niet terug,
λωτὸν ἐρεπτόμενοι μενέμεν νόστου τε λαθέσθαι.
τοὺς μὲν ἐγὼν ἐπὶ νῆας ἄγον κλαίοντας ἀνάγκῃ,
νηυσὶ δ᾽ ἐνὶ γλαφυρῇσιν ὑπὸ ζυγὰ δῆσα ἐρύσσας.
αὐτὰρ τοὺς ἄλλους κελόμην ἐρίηρας ἑταίρους
100
en door te eten van de Lotos afzien van de terugkeer.
Hen voerde ik onder dwang naar de schepen, ondanks hun gejammer,
op de gewelfde schepen trok ik ze onder de roeibanken en bond hen vast.
Maar de andere, trouwe mannen, beval ik
μή πώς τις λωτοῖο φαγὼν νόστοιο λάθηται.
οἱ δ᾽ αἶψ᾽ εἴσβαινον καὶ ἐπὶ κληῖσι καθῖζον,
ἑξῆς δ᾽ ἑζόμενοι πολιὴν ἅλα τύπτον ἐρετμοῖς.
opdat niemand nog, door lotos te eten af zou zien van de thuisvaart.
Zij nu scheepten snel in en zetten zich aan de riemen,
en zittend op rij sloegen zij de zee met hun riemen zodat hij grauw zag.
Κυκλώπων δ᾽ ἐς γαῖαν ὑπερφιάλων ἀθεμίστων
ἱκόμεθ᾽, οἵ ῥα θεοῖσι πεποιθότες ἀθανάτοισιν
οὔτε φυτεύουσιν χερσὶν φυτὸν οὔτ᾽ ἀρόωσιν,
ἀλλὰ τά γ᾽ ἄσπαρτα καὶ ἀνήροτα πάντα φύονται,
πυροὶ καὶ κριθαὶ ἠδ᾽ ἄμπελοι, αἵ τε φέρουσιν
110
Wij kwamen in het land van de brutale, respectloze Kyklopen,
die alles maar overlaten aan de onsterfelijke goden
en geen gewas planten en niet ploegen,
maar alles groeit bij hen zonder zaaien en ploegen:
tarwe en gerst en de wijnstokken, die wijn dragen in grote druiven,
τοῖσιν δ᾽ οὔτ᾽ ἀγοραὶ βουληφόροι οὔτε θέμιστες,
ἀλλ᾽ οἵ γ᾽ ὑψηλῶν ὀρέων ναίουσι κάρηνα
ἐν σπέσσι γλαφυροῖσι, θεμιστεύει δὲ ἕκαστος
παίδων ἠδ᾽ ἀλόχων, οὐδ᾽ ἀλλήλων ἀλέγουσιν.
115
Raadgevende bijeenkomsten zijn er bij hen niet noch rechtbanken,
maar zij wonen op toppen van hoge bergen
in gewelfde grotten, en ieder speelt eigen rechter
over kinderen en vrouwen, zonder zich iets van elkaar aan te trekken.
γαίης Κυκλώπων οὔτε σχεδὸν οὔτ᾽ ἀποτηλοῦ,
ὑλήεσσ᾽· ἐν δ᾽ αἶγες ἀπειρέσιαι γεγάασιν
ἄγριαι· οὐ μὲν γὰρ πάτος ἀνθρώπων ἀπερύκει,
οὐδέ μιν εἰσοιχνεῦσι κυνηγέται, οἵ τε καθ᾽ ὕλην
120
noch vlak bij het land der Kyklopen, noch ver er vandaan,
het is bebost en er leven ontelbare geiten op,
in het wild; want geen mensenverkeer houdt hen weg,
en ook komen daar geen jagers ontberingen lijden
οὔτ᾽ ἄρα ποίμνῃσιν καταΐσχεται οὔτ᾽ ἀρότοισιν,
ἀλλ᾽ ἥ γ᾽ ἄσπαρτος καὶ ἀνήροτος ἤματα πάντα
ἀνδρῶν χηρεύει, βόσκει δέ τε μηκάδας αἶγας.
οὐ γὰρ Κυκλώπεσσι νέες πάρα μιλτοπάρῃοι,
125
Ook wordt het niet door kudden begraasd, niet bebouwd,
onbeplant en onbeploegd ligt het erbij,
onbewoond voedt het slechts mekkerende geiten.
Want niet kennen de Kyklopen schepen met hun rode boeg,
νῆας ἐυσσέλμους, αἵ κεν τελέοιεν ἕκαστα
ἄστε᾽ ἐπ᾽ ἀνθρώπων ἱκνεύμεναι, οἷά τε πολλὰ
ἄνδρες ἐπ᾽ ἀλλήλους νηυσὶν περόωσι θάλασσαν·
οἵ κέ σφιν καὶ νῆσον ἐυκτιμένην ἐκάμοντο.
130
zouden kunnen bouwen, die van alles kunnen presteren:
steden van andere mensen bereiken, zoals zo vaak
mensen naar elkaar met schepen de zee oversteken:
zij hadden dat eiland wel goed bewoonbaar gemaakt voor hen.
ἐν μὲν γὰρ λειμῶνες ἁλὸς πολιοῖο παρ᾽ ὄχθας
ὑδρηλοὶ μαλακοί· μάλα κ᾽ ἄφθιτοι ἄμπελοι εἶεν.
ἐν δ᾽ ἄροσις λείη· μάλα κεν βαθὺ λήιον αἰεὶ
εἰς ὥρας ἀμῷεν, ἐπεὶ μάλα πῖαρ ὑπ᾽ οὖδας.
135
en er zijn weiden langs de kust van de zee,
vochtig en mals; en de wingerd zou er heel goed gedijen.
En er op is vlak ploegland; en heel hoog graan zou men steeds
in de oogsttijd kunnen maaien, want er zit veel rijkdom onder de grond.
οὔτ᾽ εὐνὰς βαλέειν οὔτε πρυμνήσι᾽ ἀνάψαι,
ἀλλ᾽ ἐπικέλσαντας μεῖναι χρόνον εἰς ὅ κε ναυτέων
θυμὸς ἐποτρύνῃ καὶ ἐπιπνεύσωσιν ἀῆται.
αὐτὰρ ἐπὶ κρατὸς λιμένος ῥέει ἀγλαὸν ὕδωρ,
140
of ankerstenen af te werpen of achterstevenstevenkabels vast te maken,
maar je hoeft het schip slechts op het strand te laten lopen om te wachten
tot het hart van de zeelui weer weg wil en de winden waaien.
Aan het uiteinde van de haven stroomt zelfs helder water,
ἔνθα κατεπλέομεν, καί τις θεὸς ἡγεμόνευεν
νύκτα δι᾽ ὀρφναίην, οὐδὲ προυφαίνετ᾽ ἰδέσθαι·
ἀὴρ γὰρ περὶ νηυσὶ βαθεῖ᾽ ἦν, οὐδὲ σελήνη
οὐρανόθεν προύφαινε, κατείχετο δὲ νεφέεσσιν.
145
Daar voeren wij op af en een god leidde ons door een donkere nacht,
zodat niets zichtbaar werd om te onderscheiden,
want een dichte nevel hing om de schepen, geen maan
scheen aan de hemel want hij bleef gehuld in de wolken.
οὔτ᾽ οὖν κύματα μακρὰ κυλινδόμενα προτὶ χέρσον
εἰσίδομεν, πρὶν νῆας ἐυσσέλμους ἐπικέλσαι.
κελσάσῃσι δὲ νηυσὶ καθείλομεν ἱστία πάντα,
ἐκ δὲ καὶ αὐτοὶ βῆμεν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης·
150
en ook zagen we geen langgerekte golving afrollen op de kust,
voordat de schepen met stevige roeibanken het strand op schoven.
Toen de schepen waren geland lieten wij alle zeilen zakken
en zelf stapten we ook uit in de branding van de zee
"ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,
νῆσον θαυμάζοντες ἐδινεόμεσθα κατ᾽ αὐτήν.
ὦρσαν δὲ νύμφαι, κοῦραι Διὸς αἰγιόχοιο,
αἶγας ὀρεσκᾐους, ἵνα δειπνήσειαν ἑταῖροι.
155
En toen dan de vroeggeboren, rozevingerige Dageraad verscheen,
liepen wij in verbazing rond over het eiland.
En op joegen de nymfen, dochters van de Aigisvoerende Zeus,
de geiten die woonden in de bergen, opdat mijn mannen te eten hadden.
εἱλόμεθ᾽ ἐκ νηῶν, διὰ δὲ τρίχα κοσμηθέντες
βάλλομεν· αἶψα δ᾽ ἔδωκε θεὸς μενοεικέα θήρην.
νῆες μέν μοι ἕποντο δυώδεκα, ἐς δὲ ἑκάστην
ἐννέα λάγχανον αἶγες· ἐμοὶ δὲ δέκ᾽ ἔξελον οἴῳ.
160
uit de schepen, verdeelden ons in drieën en mikten;
en direct schonk een godheid ons rijke buit:
er voeren twaalf schepen met mij mee, en voor elk vielen ons negen geiten
ten deel; voor mij alleen zochten ze er tien uit.
ἥμεθα δαινύμενοι κρέα τ᾽ ἄσπετα καὶ μέθυ ἡδύ·
οὐ γάρ πω νηῶν ἐξέφθιτο οἶνος ἐρυθρός,
ἀλλ᾽ ἐνέην· πολλὸν γὰρ ἐν ἀμφιφορεῦσιν ἕκαστοι
ἠφύσαμεν Κικόνων. ἱερὸν πτολίεθρον ἑλόντες.
165
vlees te eten en lekkere wijn te drinken,
want nog niet was de rode wijn uit de schepen op,
nee, er was nog aan boord, want allemaal hadden we veel in de kruiken
geschept na de inname van de stad der Kikonen.
καπνόν τ᾽ αὐτῶν τε φθογγὴν ὀίων τε καὶ αἰγῶν.
ἦμος δ᾽ ἠέλιος κατέδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθε,
δὴ τότε κοιμήθημεν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης.
169
wij zagen rook en hoorden hun stemmen en geblaat van schapen en geiten.
Toen nu de zon onderging en de duisternis intrad,
legden wij ons te slapen bij de branding van de zee.
καὶ τότ᾽ ἐγὼν ἀγορὴν θέμενος μετὰ πᾶσιν ἔειπον·
"᾽ἄλλοι μὲν νῦν μίμνετ᾽, ἐμοὶ ἐρίηρες ἑταῖροι·
αὐτὰρ ἐγὼ σὺν νηί τ᾽ ἐμῇ καὶ ἐμοῖς ἑτάροισιν
ἐλθὼν τῶνδ᾽ ἀνδρῶν πειρήσομαι, οἵ τινές εἰσιν,
ἤ ῥ᾽ οἵ γ᾽ ὑβρισταί τε καὶ ἄγριοι οὐδὲ δίκαιοι,
175
belegde ik een vergadering en sprak onder allen:
"Blijven jullie nu hier, mijn andere trouwe mannen,
dan ga ik met mijn schip en mijn mannen
op onderzoek uit naar de mensen hier, wat voor lieden het zijn,
of zij kwaadardig zijn en wild en onbeschaafd,
"ὣς εἰπὼν ἀνὰ νηὸς ἔβην, ἐκέλευσα δ᾽ ἑταίρους
αὐτούς τ᾽ ἀμβαίνειν ἀνά τε πρυμνήσια λῦσαι.
οἱ δ᾽ αἶψ᾽ εἴσβαινον καὶ ἐπὶ κληῖσι καθῖζον,
ἑξῆς δ᾽ ἑζόμενοι πολιὴν ἅλα τύπτον ἐρετμοῖς.
180
Na deze woorden ging ik aan boord en beval mijn mannen
zelf aan boord te gaan en de achtertrossen in te nemen,
en zij scheepten snel in en zetten zich aan de roeiriemen,
en, gezeten op rij, sloegen zij de grauwgrijze zee met de riemen.
ἔνθα δ᾽ ἐπ᾽ ἐσχατιῇ σπέος εἴδομεν ἄγχι θαλάσσης,
ὑψηλόν, δάφνῃσι κατηρεφές. ἔνθα δὲ πολλὰ
μῆλ᾽, ὄιές τε καὶ αἶγες, ἰαύεσκον· περὶ δ᾽ αὐλὴ
ὑψηλὴ δέδμητο κατωρυχέεσσι λίθοισι
185
zagen we daar langs de uiterste rand een grot, dichtbij de zee,
een hoge, overdekt met laurierbomen; daar was de slaapplaats
van veel kleinvee, schapen en geiten; en er omheen stond een
hoge omheining van ingegraven stenen.
ἔνθα δ᾽ ἀνὴρ ἐνίαυε πελώριος, ὅς ῥα τὰ μῆλα
οἶος ποιμαίνεσκεν ἀπόπροθεν· οὐδὲ μετ᾽ ἄλλους
πωλεῖτ᾽, ἀλλ᾽ ἀπάνευθεν ἐὼν ἀθεμίστια ᾔδη.
καὶ γὰρ θαῦμ᾽ ἐτέτυκτο πελώριον, οὐδὲ ἐῴκει
190
Daar had een kolos van een man zijn verblijfplaats, die zijn vee
alleen placht te weiden,ver weg; want niet liet hij zich in
met anderen, maar, eenzelvig, was hij van onrecht vervuld.
Want hij was een geweldig gedrocht, en hij leek niet
ὑψηλῶν ὀρέων, ὅ τε φαίνεται οἶον ἀπ᾽ ἄλλων.
"δὴ τότε τοὺς ἄλλους κελόμην ἐρίηρας ἑταίρους
αὐτοῦ πὰρ νηί τε μένειν καὶ νῆα ἔρυσθαι,
αὐτὰρ ἐγὼ κρίνας ἑτάρων δυοκαίδεκ᾽ ἀρίστους
195
hoog in het gebergte, zoals die daar eenzaam staat, weg van de anderen.
- Toen nu beval ik mijn andere trouwe mannen
daar bij het schip te blijven en het te bewaken,
maar ik koos de twaalf besten van mijn mannen uit
ἡδέος, ὅν μοι ἔδωκε Μάρων, Εὐάνθεος υἱός,
ἱρεὺς Ἀπόλλωνος, ὃς Ἴσμαρον ἀμφιβεβήκει,
οὕνεκά μιν σὺν παιδὶ περισχόμεθ᾽ ἠδὲ γυναικὶ
ἁζόμενοι· ᾤκει γὰρ ἐν ἄλσεϊ δενδρήεντι
200
lekkere, donkerrode, die Maroon, de zoon van Euanthes, mij gaf,
de priester van Apolloon, patroon van Ismaron,
omdat wij hem met zijn zoon en zijn vrouw spaarden
uit respect; hij woonde namelijk in een boomrijk heilig woud
χρυσοῦ μέν μοι ἔδωκ᾽ ἐυεργέος ἑπτὰ τάλαντα,
δῶκε δέ μοι κρητῆρα πανάργυρον, αὐτὰρ ἔπειτα
οἶνον ἐν ἀμφιφορεῦσι δυώδεκα πᾶσιν ἀφύσσας
ἡδὺν ἀκηράσιον, θεῖον ποτόν· οὐδέ τις αὐτὸν
205
en gaf mij zeven talenten mooi bewerkt goud,
bovendien gaf hij me een massief zilveren mengvat, en voorts
had hij in totaal twaalf kruiken heerljke, onversneden wijn
geschept, een goddelijke drank; niemand van de slaven
ἀλλ᾽ αὐτὸς ἄλοχός τε φίλη ταμίη τε μί᾽ οἴη.
τὸν δ᾽ ὅτε πίνοιεν μελιηδέα οἶνον ἐρυθρόν,
ἓν δέπας ἐμπλήσας ὕδατος ἀνὰ εἴκοσι μέτρα
χεῦ᾽, ὀδμὴ δ᾽ ἡδεῖα ἀπὸ κρητῆρος ὀδώδει
210
afgezien van hijzelf en zijn vrouw en maar één huishoudster;
wanneer men die rode wijn dronk,
goot hij één beker uit over twintig delen water,
en een zoete geur steeg op uit het mengvat,
τοῦ φέρον ἐμπλήσας ἀσκὸν μέγαν, ἐν δὲ καὶ ᾖα
κωρύκῳ· αὐτίκα γάρ μοι ὀίσατο θυμὸς ἀγήνωρ
ἄνδρ᾽ ἐπελεύσεσθαι μεγάλην ἐπιειμένον ἀλκήν,
ἄγριον, οὔτε δίκας ἐὺ εἰδότα οὔτε θέμιστας.
215
Daarmee had ik een grote geitenleren zak gevuld en droeg die mee,
bovendien proviand in een leren rugzak, want meteen al had ik
het vermoeden bij een man terecht te komen van enorm geweld,
een woesteling, zonder weet van wet of recht.
εὕρομεν, ἀλλ᾽ ἐνόμευε νομὸν κάτα πίονα μῆλα.
ἐλθόντες δ᾽ εἰς ἄντρον ἐθηεύμεσθα ἕκαστα.
ταρσοὶ μὲν τυρῶν βρῖθον, στείνοντο δὲ σηκοὶ
ἀρνῶν ἠδ᾽ ἐρίφων· διακεκριμέναι δὲ ἕκασται
220
nee, hij was zijn vette schapen nog op het veld aan het hoeden.
Wij gingen nu de grot in en stonden perplex over wat we er zagen.
Droogmanden stonden vol kazen, en kooien
waren gevuld met lammetjes en geitjes, elke soort apart opgesloten:
χωρὶς δ᾽ αὖθ᾽ ἕρσαι. ναῖον δ᾽ ὀρῷ ἄγγεα πάντα,
γαυλοί τε σκαφίδες τε, τετυγμένα, τοῖς ἐνάμελγεν.
ἔνθ᾽ ἐμὲ μὲν πρώτισθ᾽ ἕταροι λίσσοντ᾽ ἐπέεσσιν
τυρῶν αἰνυμένους ἰέναι πάλιν, αὐτὰρ ἔπειτα
225
en ook weer apart de nakomers. En alle vaten stonden vol wei,
en ook melkemmers en putsen, goed gemaakt, waarin hij melkte.
Toen dan smeekten mijn mannen dringend eerst
van de kazen wat mee te nemen en terug te gaan, maar later
σηκῶν ἐξελάσαντας ἐπιπλεῖν ἁλμυρὸν ὕδωρ·.
ἀλλ᾽ ἐγὼ οὐ πιθόμην, ἦ τ᾽ ἂν πολὺ κέρδιον ἦεν,
ὄφρ᾽ αὐτόν τε ἴδοιμι, καὶ εἴ μοι ξείνια δοίη.
οὐδ᾽ ἄρ᾽ ἔμελλ᾽ ἑτάροισι φανεὶς ἐρατεινὸς ἔσεσθαι.
230
na ze uit hun hokken gehaald te hebben en daarmee de zee op te varen;
maar ik, ik luisterde niet, ach, dat zou wel beter geweest zijn!
in de hoop hemzelf te zien en te kijken of hij gastgeschenken zou geven.
Maar niet zou hij zo'n lieverdje blijken voor mijn mannen.
τυρῶν αἰνύμενοι φάγομεν, μένομέν τέ μιν ἔνδον
ἥμενοι, ἧος ἐπῆλθε νέμων. φέρε δ᾽ ὄβριμον ἄχθος
ὕλης ἀζαλέης, ἵνα οἱ ποτιδόρπιον εἴη,
ἔντοσθεν δ᾽ ἄντροιο βαλὼν ὀρυμαγδὸν ἔθηκεν·
235
ons te goed aan de kazen, en wij wachtten hem, binnen gezeten, op
totdat hij eraan kwam met zijn kudde. En hij droeg een geweldige vracht
droog hout om bij zijn maaltijd licht en warmte te hebben,
en hij smeet het met een donderend gedreun neer in de grot.
αὐτὰρ ὅ γ᾽ εἰς εὐρὺ σπέος ἤλασε πίονα μῆλα
πάντα μάλ᾽ ὅσσ᾽ ἤμελγε, τὰ δ᾽ ἄρσενα λεῖπε θύρηφιν,
ἀρνειούς τε τράγους τε, βαθείης ἔκτοθεν αὐλῆς.
αὐτὰρ ἔπειτ᾽ ἐπέθηκε θυρεὸν μέγαν ὑψόσ᾽ ἀείρας,
240
terwijl hij zijn vette vee de brede grot binnendreef
voorzover hij die placht te melken, want de mannetjes liet hij buiten,
de rammen en bokken, buiten in de omheinde hof.
Maar daarna tilde hij een grote deursteen omhoog en zette die op zijn plaats,
ἐσθλαὶ τετράκυκλοι ἀπ᾽ οὔδεος ὀχλίσσειαν·
τόσσην ἠλίβατον πέτρην ἐπέθηκε θύρῃσιν.
ἑζόμενος δ᾽ ἤμελγεν ὄις καὶ μηκάδας αἶγας,
πάντα κατὰ μοῖραν, καὶ ὑπ᾽ ἔμβρυον ἧκεν ἑκάστῃ.
245
met vier fikse wielen zouden hem van de drempel weg kunnen krijgen,
zo'n geweldig hoog blok zette hij tegen de toegang.
Dan ging hij zitten en melkte de schapen en mekkerende geiten,
alles volgens de regels, en elk jong liet hij bij zijn moeder.
πλεκτοῖς ἐν ταλάροισιν ἀμησάμενος κατέθηκεν,
ἥμισυ δ᾽ αὖτ᾽ ἔστησεν ἐν ἄγγεσιν, ὄφρα οἱ εἴη
πίνειν αἰνυμένῳ καί οἱ ποτιδόρπιον εἴη.
αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ σπεῦσε πονησάμενος τὰ ἃ ἔργα,
250
en zette die weg, samengepakt tot kazen in gevlochten manden,
de andere helft goot hij in vaten, om bij de hand te hebben
als hij er van wilde nemen en voor bij zijn eten.
Maar toen hij dan gejaagd dat werk van hem gedaan had,
" ὦ ξεῖνοι, τίνες ἐστέ; πόθεν πλεῖθ᾽ ὑγρὰ κέλευθα;
ἦ τι κατὰ πρῆξιν ἦ μαψιδίως ἀλάλησθε,
οἷά τε ληιστῆρες, ὑπεὶρ ἅλα, τοί τ᾽ ἀλόωνται
ψυχὰς παρθέμενοι κακὸν ἀλλοδαποῖσι φέροντες;"
255
"Hé, vreemdelingen, wie zijn julle? Waarvoor bevaren jullie
de waterwegen? Voor iets bepaalds of zwerven jullie zomaar wat rond,
als piraten, die rondzwalken op zee
en hun leven riskeren tot onheil voor anderen?
δεισάντων φθόγγον τε βαρὺν αὐτόν τε πέλωρον.
ἀλλὰ καὶ ὥς μιν ἔπεσσιν ἀμειβόμενος προσέειπον·
" ἡμεῖς τοι Τροίηθεν ἀποπλαγχθέντες Ἀχαιοὶ
παντοίοις ἀνέμοισιν ὑπὲρ μέγα λαῖτμα θαλάσσης,
260
geschrokken van zijn zware stem en die reuzegestalte.
Maar toch sprak ik hem weer ten antwoord:
"Wij zijn Grieken, op weg vanuit Troje uit de koers geslagen
door allerlei tegenwind kwamen wij over de grote diepte der zee,
ἤλθομεν· οὕτω που Ζεὺς ἤθελε μητίσασθαι.
λαοὶ δ᾽ Ἀτρεΐδεω Ἀγαμέμνονος εὐχόμεθ᾽ εἶναι,
τοῦ δὴ νῦν γε μέγιστον ὑπουράνιον κλέος ἐστί·
τόσσην γὰρ διέπερσε πόλιν καὶ ἀπώλεσε λαοὺς
265
hier terecht: zo wilde het kennelijk Zeus' besluit.
Wij beroemen ons erop krijgsvolk te zijn van Atreus'zoon Agamemnoon,
wiens roem toch wel het grootst is op aarde
nu hij zo'n grote stad vernietigd heeft en veel krijgsvolk doodde.
ἱκόμεθ᾽, εἴ τι πόροις ξεινήιον ἠὲ καὶ ἄλλως
δοίης δωτίνην, ἥ τε ξείνων θέμις ἐστίν.
ἀλλ᾽ αἰδεῖο, φέριστε, θεούς· ἱκέται δέ τοί εἰμεν,
Ζεὺς δ᾽ ἐπιτιμήτωρ ἱκετάων τε ξείνων τε,
270
om ons gastvrij te ontvangen of anders ter wille te zijn,
zoals dat het recht van vreemdelingen is.
Heb dus respect voor de goden, beste man, wij zijn toch smekelingen,
en Zeus, die gastvrijheid wenst, beschermt smekende vreemdelingen,
ὣς ἐφάμην, ὁ δέ μ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμείβετο νηλέι θυμῷ:·
"νήπιός εἰς, ὦ ξεῖν᾽, ἢ τηλόθεν εἰλήλουθας,
ὅς με θεοὺς κέλεαι ἢ δειδίμεν ἢ ἀλέασθαι·
οὐ γὰρ Κύκλωπες Διὸς αἰγιόχου ἀλέγουσιν
275
Zo sprak ik, maar hij antwoordde terstond met meedogenloos hart:
"Jij bent een sufferd, vreemde, ofwel van heel ver gekomen,
dat je me beveelt de goden te vrezen of voor ze op te passen,
want Kyklopen hebben maling aan een aegisvoerende Zeus
οὐδ᾽ ἂν ἐγὼ Διὸς ἔχθος ἀλευάμενος πεφιδοίμην
οὔτε σεῦ οὔθ᾽ ἑτάρων, εἰ μὴ θυμός με κελεύοι.
ἀλλά μοι εἴφ᾽ ὅπῃ ἔσχες ἰὼν ἐυεργέα νῆα,
ἤ που ἐπ᾽ ἐσχατιῆς, ἦ καὶ σχεδόν, ὄφρα δαείω."
280
en ik zeker niet zal uit vrees voor de gramdschap van Zeus jou
of je mannen genadig zijn, tenzij mijn eigen gemoed me dat ingeeft.
Maar zeg eens waar je je mooie schip ankerde bij aankomst,
soms op de landtong of hier vlakbij, dat wil ik graag weten.
ἀλλά μιν ἄψορρον προσέφην δολίοις ἐπέεσσι·
" ᾽Νέα μέν μοι κατέαξε Ποσειδάων ἐνοσίχθων
πρὸς πέτρῃσι βαλὼν ὑμῆς ἐπὶ πείρασι γαίης,
ἄκρῃ προσπελάσας· ἄνεμος δ᾽ ἐκ πόντου ἔνεικεν·
285
dus ik zei weer tegen hem met listige inkleding:
"Mijn schip sloeg de aardschudder Poseidoon te pletter
tegen de rotsen aan de grens van jullie land,
door het op een kaap te werpen; want de wind vanuit zee dreef het voort;
ὣς ἐφάμην, ὁ δέ μ᾽ οὐδὲν ἀμείβετο νηλέι θυμῷ,
ἀλλ᾽ ὅ γ᾽ ἀναΐξας ἑτάροις ἐπὶ χεῖρας ἴαλλε,
σὺν δὲ δύω μάρψας ὥς τε σκύλακας ποτὶ γαίῃ
κόπτ᾽· ἐκ δ᾽ ἐγκέφαλος χαμάδις ῥέε, δεῦε δὲ γαῖαν.
290
Dat hield ik hem voor, maar de bruut antwoordde mij niet eens,
nee, hij sprong op en klauwde naar mijn mannen,
greep er twee tegelijk en sloeg ze als puppies tegen de grond;
en hun hersens dropen neer op de bodem en lekten op de aarde.
ἤσθιε δ᾽ ὥς τε λέων ὀρεσίτροφος, οὐδ᾽ ἀπέλειπεν,
ἔγκατά τε σάρκας τε καὶ ὀστέα μυελόεντα.
ἡμεῖς δὲ κλαίοντες ἀνεσχέθομεν Διὶ χεῖρας,
σχέτλια ἔργ᾽ ὁρόωντες, ἀμηχανίη δ᾽ ἔχε θυμόν.
295
hij vrat als een leeuw, opgegroeid in het gebergte, zonder iets over te laten:
ingewanden en vlees en botten vol merg.
Wij echter hieven huilend onze handen op naar Zeus,
bij het zien van dit schandelijk gedrag, en radeloosheid verlamde ons.
ἀνδρόμεα κρέ᾽ ἔδων καὶ ἐπ᾽ ἄκρητον γάλα πίνων,
κεῖτ᾽ ἔντοσθ᾽ ἄντροιο τανυσσάμενος διὰ μήλων.
τὸν μὲν ἐγὼ βούλευσα κατὰ μεγαλήτορα θυμὸν
ἆσσον ἰών, ξίφος ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ,
300
met het eten van mensenvlees en het drinken van onvermengde melk,
strekte hij zich uit in de grot tussen zijn vee.
En ik vatte al het stooutmoedige plan op
om snel op hem af te gaan met mijn scherpe zwaard in de aanslag,
χείρ᾽ ἐπιμασσάμενος· ἕτερος δέ με θυμὸς ἔρυκεν.
αὐτοῦ γάρ κε καὶ ἄμμες ἀπωλόμεθ᾽ αἰπὺν ὄλεθρον·
οὐ γάρ κεν δυνάμεσθα θυράων ὑψηλάων
χερσὶν ἀπώσασθαι λίθον ὄβριμον, ὃν προσέθηκεν.
305
op de tast; maar een andere gedachte weerhield mij.
Want daar zouden wij ter plekke een afschuwelijke dood gestorven zijn,
want we zouden niet in staat zijn van de hoge uitgang
met onze handen de geweldige steen weg te krijgen die hij ervoor gezet had.
καὶ τότε πῦρ ἀνέκαιε καὶ ἤμελγε κλυτὰ μῆλα,
πάντα κατὰ μοῖραν, καὶ ὑπ᾽ ἔμβρυον ἧκεν ἑκάστῃ.
αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ σπεῦσε πονησάμενος τὰ ἃ ἔργα,
310
stak hij het vuur aan en melkte zijn prachtige vee,
alles naar behoren, en elk jong zette hij weer onder zijn moeder.
En toen hij zijn klussen vlug had geklaard,
δειπνήσας δ᾽ ἄντρου ἐξήλασε πίονα μῆλα,
ῥηιδίως ἀφελὼν θυρεὸν μέγαν· αὐτὰρ ἔπειτα
ἂψ ἐπέθηχ᾽, ὡς εἴ τε φαρέτρῃ πῶμ᾽ ἐπιθείη.
πολλῇ δὲ ῥοίζῳ πρὸς ὄρος τρέπε πίονα μῆλα
315
En na deze maaltijd dreef hij zijn vette vee weer naar buiten,
na met gemak de grote deursteen weggenomen te hebben;
maar hij zette hem daarna ook weer terug, alsof hij een deksel dichtdeed
op een pijlkoker. En luid fluitend dreef de kykloop zijn vette vee
εἴ πως τισαίμην, δοίη δέ μοι εὖχος Ἀθήνη.
ἥδε δέ μοι κατὰ θυμὸν ἀρίστη φαίνετο βουλή.
Κύκλωπος γὰρ ἔκειτο μέγα ῥόπαλον παρὰ σηκῷ,
χλωρὸν ἐλαΐνεον· τὸ μὲν ἔκταμεν, ὄφρα φοροίη
320
in de hoop dat ik wraak kon nemen en Athene mij roem zou schenken.
- En het volgende plan scheen mij, bij overweging, het beste:
er lag een grote balk van de Kykloop bij 'n kooi,
'n groene, van olijfhout; die had hij afgehakt om te dragen
ὅσσον θ᾽ ἱστὸν νηὸς ἐεικοσόροιο μελαίνης,
φορτίδος εὐρείης, ἥ τ᾽ ἐκπεράᾳ μέγα λαῖτμα·
τόσσον ἔην μῆκος, τόσσον πάχος εἰσοράασθαι.
τοῦ μὲν ὅσον τ᾽ ὄργυιαν ἐγὼν ἀπέκοψα παραστὰς
325
als de mast van een donker vrachtschip met twintig roeiers,
een breed schip, dat de grote afgrond oversteekt,
zo groot was zijn lengte, en zo groot zijn dikte, zo te zien.
Daar liep ik heen en hakte er een stuk af van omgeveer een vadem
οἱ δ᾽ ὁμαλὸν ποίησαν· ἐγὼ δ᾽ ἐθόωσα παραστὰς
ἄκρον, ἄφαρ δὲ λαβὼν ἐπυράκτεον ἐν πυρὶ κηλέῳ.
καὶ τὸ μὲν εὖ κατέθηκα κατακρύψας ὑπὸ κόπρῳ,
ἥ ῥα κατὰ σπείους κέχυτο μεγάλ᾽ ἤλιθα πολλή·
330
En zij maakten hem glad en ik kwam erbij en maakte er
een scherpe punt aan, en ik draaide hem in het vlammende vuur.
Daarna verborg ik hem zorgvuldig onder de mest,
die daar namelijk wijd en zijd, overal in de grot gedeponeerd lag
ὅς τις τολμήσειεν ἐμοὶ σὺν μοχλὸν ἀείρας
τρῖψαι ἐν ὀφθαλμῷ, ὅτε τὸν γλυκὺς ὕπνος ἱκάνοι.
οἱ δ᾽ ἔλαχον τοὺς ἄν κε καὶ ἤθελον αὐτὸς ἑλέσθαι,
τέσσαρες, αὐτὰρ ἐγὼ πέμπτος μετὰ τοῖσιν ἐλέγμην.
335
wie, samen met mij, moest wagen de paal in zijn oog te drukken,
wanneer hij een zoete slaap zou slapen.
En het lot viel op hen die ik ook zelf had willen kiezen,
vier man, waarbij ik me als vijfde voegde.
αὐτίκα δ᾽ εἰς εὐρὺ σπέος ἤλασε πίονα μῆλα
πάντα μάλ᾽, οὐδέ τι λεῖπε βαθείης ἔκτοθεν αὐλῆς,
ἤ τι ὀισάμενος, ἢ καὶ θεὸς ὣς ἐκέλευσεν.
αὐτὰρ ἔπειτ᾽ ἐπέθηκε θυρεὸν μέγαν ὑψόσ᾽ ἀείρας,
340
En meteen dreef hij zijn vette vee de brede grot in,
allemaal, en hij liet geen dier buiten in de omheining,
ofwel omdat hij iets vermoedde, ofwel omdat een god het zo wilde.
Maar vervolgens tilde hij wel weer de grote deursteen voor de uitgang,
πάντα κατὰ μοῖραν, καὶ ὑπ᾽ ἔμβρυον ἧκεν ἑκάστῃ.
αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ σπεῦσε πονησάμενος τὰ ἃ ἔργα,
σὺν δ᾽ ὅ γε δὴ αὖτε δύω μάρψας ὡπλίσσατο δόρπον.
καὶ τότ᾽ ἐγὼ Κύκλωπα προσηύδων ἄγχι παραστάς,
345
alles naar behoren, en elk jong zette hij onder zijn moeder.
En toen hij rap zijn klussen geklaard had,
greep hij er weer twee en maakte daar zijn avondeten van.
Toen dan ging ik naar de kykloop toe en zei tegen hem,
"Κύκλωψ, τῆ, πίε οἶνον, ἐπεὶ φάγες ἀνδρόμεα κρέα,
ὄφρ᾽ εἰδῇς οἷόν τι ποτὸν τόδε νηῦς ἐκεκεύθει
ἡμετέρη. σοὶ δ᾽ αὖ λοιβὴν φέρον, εἴ μ᾽ ἐλεήσας
οἴκαδε πέμψειας· σὺ δὲ μαίνεαι οὐκέτ᾽ ἀνεκτῶς.
350
"Kykloop, hier, drink wijn, nu je mensenvlees hebt gegeten,
opdat je ziet wat voor heerlijke drank ons schip aan boord had.
Voor u bracht ik die als plengoffer mee, in de hoop dat u me zou helpen
aan een geleide naar huis; maar gij gaat tekeer, 't is niet mooi meer.
ἀνθρώπων πολέων, ἐπεὶ οὐ κατὰ μοῖραν ἔρεξας;"
ὣς ἐφάμην, ὁ δ᾽ ἔδεκτο καὶ ἔκπιεν· ἥσατο δ᾽ αἰνῶς
ἡδὺ ποτὸν πίνων καὶ μ᾽ ᾔτεε δεύτερον αὖτις·
"δός μοι ἔτι πρόφρων, καί μοι τεὸν οὔνομα εἰπὲ
355
voortaan naar jou toekomen, na wat je aan ergerlijks deed?"
- Dat zei ik, en hij nam hem aan en dronk tot de bodem; en hij vond
het vreselijk lekker, dat drinken van die lekkere wijn en vroeg me een tweede:
"Geef me er alsjeblieft nog een, en zeg me je naam
καὶ γὰρ Κυκλώπεσσι φέρει ζείδωρος ἄρουρα
οἶνον ἐριστάφυλον, καί σφιν Διὸς ὄμβρος ἀέξει·
ἀλλὰ τόδ᾽ ἀμβροσίης καὶ νέκταρός ἐστιν ἀπορρώξ."
ὣς φάτ᾽, ἀτάρ οἱ αὖτις ἐγὼ πόρον αἴθοπα οἶνον.
360
want ook bij de kyklopen brengt de vruchtbare grond wijn voort
uit dikke trossen, en de regen van Zeus doet die gedijen,
maar dit hier is iets van ambrozijn en nektar".
Dat zei hij, en ik gaf hem nog eens fonkelende wijn.
αὐτὰρ ἐπεὶ Κύκλωπα περὶ φρένας ἤλυθεν οἶνος,
καὶ τότε δή μιν ἔπεσσι προσηύδων μειλιχίοισι·
"Κύκλωψ, εἰρωτᾷς μ᾽ ὄνομα κλυτόν, αὐτὰρ ἐγώ τοι
ἐξερέω· σὺ δέ μοι δὸς ξείνιον, ὥς περ ὑπέστης.
365
niets vermoedend; maar toen de wijn de kykloop naar het hoofd steeg,
toen zei ik tot hem met honingzoete woorden:
"Kykloop, u vraagt me mijn roemvolle naam, ik zal u die zeggen,
maar geeft u mij dan uw gastgeschenk, zoals u beloofde.
μήτηρ ἠδὲ πατὴρ ἠδ᾽ ἄλλοι πάντες ἑταῖροι."
ὣς ἐφάμην, ὁ δέ μ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμείβετο νηλέι θυμῷ·
"Οὖτιν ἐγὼ πύματον ἔδομαι μετὰ οἷς ἑτάροισιν,
τοὺς δ᾽ ἄλλους πρόσθεν· τὸ δέ τοι ξεινήιον ἔσται".
370
en vader en alle anderen, mijn mannen".
Dat zei ik, en hij antwoordde meteen, meedogenloos:
"Niemand zal ik het ik het laatst van allemaal opeten,
de anderen eerst: dat zal je gastgeschenk zijn".
κεῖτ᾽ ἀποδοχμώσας παχὺν αὐχένα, κὰδ δέ μιν ὕπνος
ᾕρει πανδαμάτωρ· φάρυγος δ᾽ ἐξέσσυτο οἶνος
ψωμοί τ᾽ ἀνδρόμεοι· ὁ δ᾽ ἐρεύγετο οἰνοβαρείων.
καὶ τότ᾽ ἐγὼ τὸν μοχλὸν ὑπὸ σποδοῦ ἤλασα πολλῆς,
375
Daar lag hij, zijn brede nek opzijgebogen, en de albedwingende slaap
kreeg hem in zijn greep; en uit zijn strot gulpte wijn
en brokstukken mensenvlees; want hij braakte het uit, zat van de wijn.
En toen duwde ik die houtstam onder de grote berg as,
θάρσυνον, μή τίς μοι ὑποδείσας ἀναδύη.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ τάχ᾽ ὁ μοχλὸς ἐλάινος ἐν πυρὶ μέλλεν
ἅψεσθαι, χλωρός περ ἐών, διεφαίνετο δ᾽ αἰνῶς,
καὶ τότ᾽ ἐγὼν ἆσσον φέρον ἐκ πυρός, ἀμφὶ δ᾽ ἑταῖροι
380
bemoedigend toe, dat niemand zich zou drukken uit angst.
Maar zodra de olijfhouten stomp op het punt stond in het vuur
vlam te vatten, - ook al was hij nog groen, hij gloeide vervaarlijk -
toen haalde ik hem snel uit het vuur, en mijn mannen
οἱ μὲν μοχλὸν ἑλόντες ἐλάινον, ὀξὺν ἐπ᾽ ἄκρῳ,
ὀφθαλμῷ ἐνέρεισαν· ἐγὼ δ᾽ ἐφύπερθεν ἐρεισθεὶς
δίνεον, ὡς ὅτε τις τρυπῷ δόρυ νήιον ἀνὴρ
τρυπάνῳ, οἱ δέ τ᾽ ἔνερθεν ὑποσσείουσιν ἱμάντι
385
Zij nu pakten de olijfhouten stomp vast met zijn scherpe punt,
en stootten hem pal in zijn oog; en ik, van bovenop duwend,
draaide hem rond, zoals wanneer een man scheepshout doorboort
met een drilboor, en anderen trekken vanonder aan een riem,
ὣς τοῦ ἐν ὀφθαλμῷ πυριήκεα μοχλὸν ἑλόντες
δινέομεν, τὸν δ᾽ αἷμα περίρρεε θερμὸν ἐόντα.
πάντα δέ οἱ βλέφαρ᾽ ἀμφὶ καὶ ὀφρύας εὗσεν ἀυτμὴ
γλήνης καιομένης, σφαραγεῦντο δέ οἱ πυρὶ ῥίζαι.
390
zo hielden wij de roodgloeiende stomp in zijn oog en
draaiden hem rond, en het bloed borrelde om de hete stomp heen.
En de gloed verzengde heel zijn ooglid en oogharen
en zijn oogappel verbrandde, en zijn oogwortels sisten van de hitte.
εἰν ὕδατι ψυχρῷ βάπτῃ μεγάλα ἰάχοντα
φαρμάσσων· τὸ γὰρ αὖτε σιδήρου γε κράτος ἐστίν
ὣς τοῦ σίζ᾽ ὀφθαλμὸς ἐλαϊνέῳ περὶ μοχλῷ.
σμερδαλέον δὲ μέγ᾽ ᾤμωξεν, περὶ δ᾽ ἴαχε πέτρη,
395
in koud water doopt zodat het luid sist
om het te harden - want dat is de kracht van het ijzer -
zo siste zijn oog om de olijfhouten stomp.
Een afgrijselijk gejammer sloeg hij uit en rondom weergalmde het gesteente,
ἐξέρυσ᾽ ὀφθαλμοῖο πεφυρμένον αἵματι πολλῷ.
τὸν μὲν ἔπειτ᾽ ἔρριψεν ἀπὸ ἕο χερσὶν ἀλύων,
αὐτὰρ ὁ Κύκλωπας μεγάλ᾽ ἤπυεν, οἵ ῥά μιν ἀμφὶς
ᾤκεον ἐν σπήεσσι δι᾽ ἄκριας ἠνεμοέσσας.
400
nat van al dat bloed, uit zijn oog
en slingerde hem van zich af, als een dolle om zich heen slaand,
maar, erger, hij brulde luid om de andere kyklopen die in zijn buurt
huisden in grotten, verspreid over de winderige bergtoppen.
ἱστάμενοι δ᾽ εἴροντο περὶ σπέος ὅττι ἑ κήδοι·
"᾽τίπτε τόσον, Πολύφημ᾽, ἀρημένος ὧδ᾽ ἐβόησας
νύκτα δι᾽ ἀμβροσίην καὶ ἀύπνους ἄμμε τίθησθα;
ἦ μή τίς σευ μῆλα βροτῶν ἀέκοντος ἐλαύνει;
405
bleven staan rond de grot en vroegen wat hij mankeerde:
"Waardoor toch gekweld, Polyfemos, begon je opeens zo te schreeuwen
door de goddelijke nacht en maak je ons slapeloos?
Toch niet drijft 'n sterveling je vee weg tegen je wil?
τοὺς δ᾽ αὖτ᾽ ἐξ ἄντρου προσέφη κρατερὸς Πολύφημος·
"ὦ φίλοι, Οὖτίς με κτείνει δόλῳ οὐδὲ βίηφιν".
οἱ δ᾽ ἀπαμειβόμενοι ἔπεα πτερόεντ᾽ ἀγόρευον·
"εἰ μὲν δὴ μή τίς σε βιάζεται οἶον ἐόντα,
410
En tegen hen brulde de sterke Polyfemos vanuit zijn grot:
"Vrienden, Niemand probeert me te doden met list, niet met geweld".
Waarop zij weer de gevleugelde woorden ten antwoord gaven:
"Als dan niemand je te na komt en je alleen bent,
ἀλλὰ σύ γ᾽ εὔχεο πατρὶ Ποσειδάωνι ἄνακτι".
ὣς ἄρ᾽ ἔφαν ἀπιόντες, ἐμὸν δ᾽ ἐγέλασσε φίλον κῆρ,
ὡς ὄνομ᾽ ἐξαπάτησεν ἐμὸν καὶ μῆτις ἀμύμων.
maar bid dan tot je vader, de heerser Poseidoon".
Met deze woorden trokken ze weer weg, maar ik lachte in mijn vuistje,
omdat mijn naam en die prachtige list hem misleid had.
αὐτὸς δ᾽ εἰνὶ θύρῃσι καθέζετο χεῖρε πετάσσας,
εἴ τινά που μετ᾽ ὄεσσι λάβοι στείχοντα θύραζε·
οὕτω γάρ πού μ᾽ ἤλπετ᾽ ἐνὶ φρεσὶ νήπιον εἶναι.
αὐτὰρ ἐγὼ βούλευον, ὅπως ὄχ᾽ ἄριστα γένοιτο,
420
en zelf ging hij met uitgestrekte handen in de opening zitten,
in de hoop iemand te pakken te krijgen als die tussen de schapen
naar buiten zou willen, want zo naïef dacht hij dat ik zou zijn.
Maar ik overwoog hoe het verreweg het beste zou kunnen,
εὑροίμην· πάντας δὲ δόλους καὶ μῆτιν ὕφαινον
ὥς τε περὶ ψυχῆς· μέγα γὰρ κακὸν ἐγγύθεν ἦεν.
ἥδε δέ μοι κατὰ θυμὸν ἀρίστη φαίνετο βουλή.
ἄρσενες ὄιες ἦσαν ἐυτρεφέες, δασύμαλλοι,
425
en mijzelf: ik breidde aan allerlei listen en lagen
daar ons leven op het spel stond en een groot onheil nabij was.
En het volgende plan leek mij het beste te zijn:
er waren goedgevoede rammen voorhanden, met dichte vacht,
τοὺς ἀκέων συνέεργον ἐυστρεφέεσσι λύγοισιν,
τῇς ἔπι Κύκλωψ εὗδε πέλωρ, ἀθεμίστια εἰδώς,
σύντρεις αἰνύμενος· ὁ μὲν ἐν μέσῳ ἄνδρα φέρεσκε,
τὼ δ᾽ ἑτέρω ἑκάτερθεν ἴτην σώοντες ἑταίρους.
430
die bond ik doodstil met drie aan elkaar met behulp van
stevig in elkaar gedraaide twijgen, waarop de misdadige,
reusachtige Kykloop placht te slapen; de middelste droeg steeds
een man, en de andere twee liepen m'n mannen af te dekken.
ἀρνειὸς γὰρ ἔην μήλων ὄχ᾽ ἄριστος ἁπάντων,
τοῦ κατὰ νῶτα λαβών, λασίην ὑπὸ γαστέρ᾽ ἐλυσθεὶς
κείμην· αὐτὰρ χερσὶν ἀώτου θεσπεσίοιο
νωλεμέως στρεφθεὶς ἐχόμην τετληότι θυμῷ.
435
er was één ram bij, verreweg de grootste van allemaal,
die greep ik bij zijn rug, draaide me onder zijn wollige buik
en bleef zo hangen; met mijn handen gewikkeld in zijn prachtige
wol hield ik mij stevig vast, met grote vasthoudendheid.
ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,
καὶ τότ᾽ ἔπειτα νομόνδ᾽ ἐξέσσυτο ἄρσενα μῆλα,
θήλειαι δὲ μέμηκον ἀνήμελκτοι περὶ σηκούς·
οὔθατα γὰρ σφαραγεῦντο. ἄναξ δ᾽ ὀδύνῃσι κακῇσι
440
- Maar toen de vroeggeboren, rozevingerige dageraad verscheen,
toen renden de bokken weg naar de wei,
maar de ooien mekkerden in de hokken, want zij waren niet gemolken,
en hun uiers stonden sissend strak. Maar hun baas, door hevige pijnen
ὀρθῶν ἑσταότων· τὸ δὲ νήπιος οὐκ ἐνόησεν,
ὥς οἱ ὑπ᾽ εἰροπόκων ὀίων στέρνοισι δέδεντο.
ὕστατος ἀρνειὸς μήλων ἔστειχε θύραζε
λάχνῳ στεινόμενος καὶ ἐμοὶ πυκινὰ φρονέοντι.
445
terwijl ze gereed stonden; maar dit had de onnozele niet door,
dat zij onder de borst van de wollige schapen vastgebonden zaten.
Als laatste kwam de ram naar buiten
zwoegend onder zijn vacht en mij met mijn sluwheid!
"κριὲ πέπον, τί μοι ὧδε διὰ σπέος ἔσσυο μήλων
ὕστατος; οὔ τι πάρος γε λελειμμένος ἔρχεαι οἰῶν,
ἀλλὰ πολὺ πρῶτος νέμεαι τέρεν᾽ ἄνθεα ποίης
μακρὰ βιβάς, πρῶτος δὲ ῥοὰς ποταμῶν ἀφικάνεις,
450
"M'n rammetje, hoe komt het dat je me zo als laatste
door de grot loopt? Anders kom je nooit achter de andere schapen aan,
maar met grote stappen vooruitgelopen graas je het allereerst
het sappige gras af en als eerste kom je bij de waterstromen,
ἑσπέριος· νῦν αὖτε πανύστατος. ἦ σύ γ᾽ ἄνακτος
ὀφθαλμὸν ποθέεις, τὸν ἀνὴρ κακὸς ἐξαλάωσε
σὺν λυγροῖς ἑτάροισι δαμασσάμενος φρένας οἴνῳ,
Οὖτις, ὃν οὔ πώ φημι πεφυγμένον εἶναι ὄλεθρον.
455
terug te gaan naar de stal; maar nu het allerlaatst! Mis jij het oog
van je baas, dat een lafbek heeft uitgestoken
met zijn ellendige vrienden, na mijn geest met wijn beneveld te hebben,
Niemand, die, dat verzeker ik je, nog niet zijn onheil ontsnapt is!
εἰπεῖν ὅππῃ κεῖνος ἐμὸν μένος ἠλασκάζει·
τῷ κέ οἱ ἐγκέφαλός γε διὰ σπέος ἄλλυδις ἄλλῃ
θεινομένου ῥαίοιτο πρὸς οὔδεϊ, κὰδ δέ κ᾽ ἐμὸν κῆρ
λωφήσειε κακῶν, τά μοι οὐτιδανὸς πόρεν Οὖτις."
460
waar die vent naartoe is gevlucht voor mijn woede,
dan zouden zijn hersens wel overal door de grot spatten
als hij tegen de grond werd geslagen, en mijn hart zou bekomen
van de ellende die die nietswaardige Niemand mij aandeed".
ἐλθόντες δ᾽ ἠβαιὸν ἀπὸ σπείους τε καὶ αὐλῆς
πρῶτος ὑπ᾽ ἀρνειοῦ λυόμην, ὑπέλυσα δ᾽ ἑταίρους.
En toen wij een eindje weg waren gekomen van grot en hof,
liet ik eerst zelf de ram los, bevrijdde toen ook mijn mannen.
πολλὰ περιτροπέοντες ἐλαύνομεν, ὄφρ᾽ ἐπὶ νῆα
465
langs veel omwegen voort, totdat we het schip bereikten.
οἳ φύγομεν θάνατον, τοὺς δὲ στενάχοντο γοῶντες.
ἀλλ᾽ ἐγὼ οὐκ εἴων, ἀνὰ δ᾽ ὀφρύσι νεῦον ἑκάστῳ,
κλαίειν, ἀλλ᾽ ἐκέλευσα θοῶς καλλίτριχα μῆλα
πόλλ᾽ ἐν νηὶ βαλόντας ἐπιπλεῖν ἁλμυρὸν ὕδωρ.
470
wij die de dood ontsnapt waren, om de anderen klaagden ze jammerend.
Maar ik liet dat huilen niet toe en fronste mijn wenkbrauwen tegen ieder
en beval ze de talrijke mooigewolde schapen snel aan boord te hijsen
en de zilte zee op te varen.
ἑξῆς δ᾽ ἑζόμενοι πολιὴν ἅλα τύπτον ἐρετμοῖς.
ἀλλ᾽ ὅτε τόσσον ἀπῆν, ὅσσον τε γέγωνε βοήσας,
καὶ τότ᾽ ἐγὼ Κύκλωπα προσηύδων κερτομίοισι·
"Κύκλωψ, οὐκ ἄρ᾽ ἔμελλες ἀνάλκιδος ἀνδρὸς ἑταίρους
475
en op rij gezeten sloegen zij de grauwgrijze zee met hun riemen.
Maar toen ik zo ver verwijderd was als nog te beroepen is,
toen riep ik honend naar de Kykloop:
"Kykloop, niet van een weerloos man dus zou je de mannen
καὶ λίην σέ γ᾽ ἔμελλε κιχήσεσθαι κακὰ ἔργα,
σχέτλι᾽, ἐπεὶ ξείνους οὐχ ἅζεο σῷ ἐνὶ οἴκῳ
ἐσθέμεναι· τῷ σε Ζεὺς τίσατο καὶ θεοὶ ἄλλοι."
ὣς ἐφάμην, ὁ δ᾽ ἔπειτα χολώσατο κηρόθι μᾶλλον,
480
En zeer zeker zat het erin dat je wandaden jouzelf zouden treffen,
onmens, je deinsde er niet voor terug vreemdelingen in je woning
op te eten; daarom strafte Zeus jou en ook de andere goden".
Dat riep ik hem toe, maar hij werd nog woester,
κὰδ δ᾽ ἔβαλε προπάροιθε νεὸς κυανοπρᾐροιο.
[τυτθόν, ἐδεύησεν δ᾽ οἰήιον ἄκρον ἱκέσθαι.540]
ἐκλύσθη δὲ θάλασσα κατερχομένης ὑπὸ πέτρης·
τὴν δ᾽ αἶψ᾽ ἤπειρόνδε παλιρρόθιον φέρε κῦμα,
485
en wierp die neer vóór het schip met donkere voorsteven.
[rakelings, en hij miste op een haar na de punt van het roer.540]
En de zee spatte hoog op onder het geweld van de neerkomende rots
en de deining voerde haar terug richting kust,
αὐτὰρ ἐγὼ χείρεσσι λαβὼν περιμήκεα κοντὸν
ὦσα παρέξ, ἑτάροισι δ᾽ ἐποτρύνας ἐκέλευσα
ἐμβαλέειν κώπῃς, ἵν᾽ ὑπὲκ κακότητα φύγοιμεν,
κρατὶ κατανεύων· οἱ δὲ προπεσόντες ἔρεσσον.
490
maar ik greep een buitengewoon grote boom
en stootte af en opzij, mijn mannen knikte ik met mijn hoofd toe
tot aansporing om zich op de riemen te werpen om toch aan het onheil
te ontkomen; en zij roeiden uit alle macht.
καὶ τότε δὴ Κύκλωπα προσηύδων· ἀμφὶ δ᾽ ἑταῖροι
μειλιχίοις ἐπέεσσιν ἐρήτυον ἄλλοθεν ἄλλος·
"σχέτλιε, τίπτ᾽ ἐθέλεις ἐρεθιζέμεν ἄγριον ἄνδρα;
ὃς καὶ νῦν πόντονδε βαλὼν βέλος ἤγαγε νῆα
495
toen wilde ik toch weer de Kykloop toeroepen; maar van alle kanten
probeerden mijn mannen met sussende woorden mij tegen te houden:
"Zeg man, wat wil je nou toch zo'n woesteling tergen?
Die ook zo al door een rotsblok de zee in te werpen het schip
εἰ δὲ φθεγξαμένου τευ ἢ αὐδήσαντος ἄκουσε,
σύν κεν ἄραξ᾽ ἡμέων κεφαλὰς καὶ νήια δοῦρα
μαρμάρῳ ὀκριόεντι βαλών· τόσσον γὰρ ἵησιν".
ὣς φάσαν, ἀλλ᾽ οὐ πεῖθον ἐμὸν μεγαλήτορα θυμόν,
500
Als iemand geluid gemaakt had of hij had horen praten,
dan had hij onze hoofden verbrijzeld en de scheepsbalken erbij
door een worp met een puntig rotsblok, zo ver kan hij gooien".
Zo sisten ze me toe, maar niet vermurwden ze mijn overmoed,
"Κύκλωψ, αἴ κέν τίς σε καταθνητῶν ἀνθρώπων
ὀφθαλμοῦ εἴρηται ἀεικελίην ἀλαωτύν,
φάσθαι Ὀδυσσῆα πτολιπόρθιον ἐξαλαῶσαι,
υἱὸν Λαέρτεω, Ἰθάκῃ ἔνι οἰκί᾽ ἔχοντα".
505
"Kykloop, als soms iemand van de sterfelijke mensen jou vraagt
naar de afschuwelijke verblinding van je oog,
zeg dan maar dat de stedenverwoester Odysseus je verblind heeft,
de zoon van Laërtes, woonachtig op Ithaka".
"ὢ πόποι, ἦ μάλα δή με παλαίφατα θέσφαθ᾽ ἱκάνει.
ἔσκε τις ἐνθάδε μάντις ἀνὴρ ἠύς τε μέγας τε,
Τήλεμος Εὐρυμίδης, ὃς μαντοσύνῃ ἐκέκαστο
καὶ μαντευόμενος κατεγήρα Κυκλώπεσσιν·
510
" Oh wee, daarmee treft een oude voorspelling mij.
Er leefde hier een ziener, wijs en groot,
Telemos, zoon van Eurymos, die uitmuntte in zienerskunst
en tot op hoge leeftijd voorspellingen deed aan de Kyklopen;
χειρῶν ἐξ Ὀδυσῆος ἁμαρτήσεσθαι ὀπωπῆς.
ἀλλ᾽ αἰεί τινα φῶτα μέγαν καὶ καλὸν ἐδέγμην
ἐνθάδ᾽ ἐλεύσεσθαι, μεγάλην ἐπιειμένον ἀλκήν·
νῦν δέ μ᾽ ἐὼν ὀλίγος τε καὶ οὐτιδανὸς καὶ ἄκικυς
515
dat ik door toedoen van Odysseus het zicht zou gaan missen.
Altijd verwachtte ik dat een groot en mooi man
hierheen zou komen, toegerust met enorme kracht,
maar nu beroofde mij van mijn oog een klein, nietswaardig mormeltje,
ἀλλ᾽ ἄγε δεῦρ᾽, Ὀδυσεῦ, ἵνα τοι πὰρ ξείνια θείω
πομπήν τ᾽ ὀτρύνω δόμεναι κλυτὸν ἐννοσίγαιον·
τοῦ γὰρ ἐγὼ πάϊς εἰμί, πατὴρ δ᾽ ἐμὸς εὔχεται εἶναι.
αὐτὸς δ᾽, αἴ κ᾽ ἐθέλῃσ᾽, ἰήσεται, οὐδέ τις ἄλλος
520
Maar kom eens hier, Odysseus, dan zal ik je gastgeschenken geven
en de befaamde aardschudder vragen je naar huis te begeleiden,
want van hem ben ik de zoon, en hij pocht mijn vader te zijn.
Die zal mij genezen, als hij dat wil, niemand anders
ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον·
"αἲ γὰρ δὴ ψυχῆς τε καὶ αἰῶνός σε δυναίμην
εὖνιν ποιήσας πέμψαι δόμον Ἄϊδος εἴσω,
ὡς οὐκ ὀφθαλμόν γ᾽ ἰήσεται οὐδ᾽ ἐνοσίχθων".
525
Dat zei hij nog, maar ik riep ten antwoord:
"Och kon ik je maar, van geest en leven beroofd,
het huis van de Hades insturen,
dan zal zelfs de aardschudder je oog niet meer repareren!"
εὔχετο χεῖρ᾽ ὀρέγων εἰς οὐρανὸν ἀστερόεντα·
"κλῦθι, Ποσείδαον γαιήοχε κυανοχαῖτα,
εἰ ἐτεόν γε σός εἰμι, πατὴρ δ᾽ ἐμὸς εὔχεαι εἶναι,
δὸς μὴ Ὀδυσσῆα πτολιπόρθιον οἴκαδ᾽ ἱκέσθαι
530
met de handen uitgestrekt naar de sterrenrijke hemel:
"Luister, Poseidoon, aardesteunende met donkere haren,
als ik werkelijk uw zoon ben, en gij pocht mijn vader te zijn,
zorg dan dat de stedenverwoester Odysseus zijn thuis niet bereikt
ἀλλ᾽ εἴ οἱ μοῖρ᾽ ἐστὶ φίλους τ᾽ ἰδέειν καὶ ἱκέσθαι
οἶκον ἐυκτίμενον καὶ ἑὴν ἐς πατρίδα γαῖαν,
ὀψὲ κακῶς ἔλθοι, ὀλέσας ἄπο πάντας ἑταίρους,
νηὸς ἐπ᾽ ἀλλοτρίης, εὕροι δ᾽ ἐν πήματα οἴκῳ".
535
Maar als het zijn lot is zijn dierbaren terug te zien bij aankomst,
zijn stevig gebouwde huis en zijn vaderland,
moge hij dan laat en berooid komen, na verlies van al zijn mannen,
op het schip van een ander, en moge hij ellende aantreffen thuis".
αὐτὰρ ὅ γ᾽ ἐξαῦτις πολὺ μείζονα λᾶαν ἀείρας
ἧκ᾽ ἐπιδινήσας, ἐπέρεισε δὲ ἶν᾽ ἀπέλεθρον,
κὰδ᾽ δ᾽ ἔβαλεν μετόπισθε νεὸς κυανοπρᾐροιο
τυτθόν, ἐδεύησεν δ᾽ οἰήιον ἄκρον ἱκέσθαι.
540
Maar hij tilde weer een nog grotere steen op
en slingerde die weg, en hij zette er een onmetelijke kracht achter,
en hij kwam terecht vlak achter het schip met donkere voorsteven,
vlakbij, en op een haar na miste hij de punt van het roer.
τὴν δὲ πρόσω φέρε κῦμα, θέμωσε δὲ χέρσον ἱκέσθαι.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ τὴν νῆσον ἀφικόμεθ᾽, ἔνθα περ ἄλλαι
νῆες ἐύσσελμοι μένον ἁθρόαι, ἀμφὶ δ᾽ ἑταῖροι
ἥατ᾽ ὀδυρόμενοι, ἡμέας ποτιδέγμενοι αἰεί,
545
maar de golfkam duwde haar verder en stuwde haar naar de overkant.
En toen we dan het eiland bereikten, waar de andere schepen
met stevige roeibanken bijeen lagen en de andere mannen
in treurnis eromheen zaten, steeds maar in afwachting van ons,
ἐκ δὲ καὶ αὐτοὶ βῆμεν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης.
μῆλα δὲ Κύκλωπος γλαφυρῆς ἐκ νηὸς ἑλόντες
δασσάμεθ᾽, ὡς μή τίς μοι ἀτεμβόμενος κίοι ἴσης.
ἀρνειὸν δ᾽ ἐμοὶ οἴῳ ἐυκνήμιδες ἑταῖροι
550
en wijzelf stapten er uit in de branding van de zee.
We haalden het vee van de Kykloop uit het gewelfde schip
en verdeelden dat, zodat ieder zijn rechtmatig deel kreeg.
Maar mijn goedgescheenweerde mannen gaven mij op mijn eentje
Ζηνὶ κελαινεφέι Κρονίδῃ, ὃς πᾶσιν ἀνάσσει,
ῥέξας μηρί᾽ ἔκαιον· ὁ δ᾽ οὐκ ἐμπάζετο ἱρῶν,
ἀλλ᾽ ὅ γε μερμήριξεν ὅπως ἀπολοίατο πᾶσαι
νῆες ἐύσσελμοι καὶ ἐμοὶ ἐρίηρες ἑταῖροι.
555
de donkeromwolkte zoon van Kronos, die heerst over allen,
en brandde de schenkels; maar Zeus trok zich niets aan van mijn offers,
maar overwoog hoe alle schepen met goede roeibanken
zouden vergaan en daarbij mijn trouwe mannen.
ἥμεθα δαινύμενοι κρέα τ᾽ ἄσπετα καὶ μέθυ ἡδύ·
ἦμος δ᾽ ἠέλιος κατέδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθε,
δὴ τότε κοιμήθημεν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης.
ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,
560
geweldige porties vlees soldaat te maken en zoete wijn
en toen de zon onderging en de duisternis intrad,
gingen wij slapen op het strand van de zee.
En toen de vroeggeboren, rozevingerige dageraad aanbrak,
αὐτούς τ᾽ ἀμβαίνειν ἀνά τε πρυμνήσια λῦσαι·
οἱ δ᾽ αἶψ᾽ εἴσβαινον καὶ ἐπὶ κληῖσι καθῖζον,
ἑξῆς δ᾽ ἑζόμενοι πολιὴν ἅλα τύπτον ἐρετμοῖς.
ἔνθεν δὲ προτέρω πλέομεν ἀκαχήμενοι ἦτορ,
565
en de achtertrossen los te maken;
zij nu gingen aan boord en zetten zich aan de riemen,
en, gezeten op rij, sloegen zij de grauwgrijze zee met hun riemen.
- Vandaar voeren wij verder, bedroefd in ons hart, wel verheugd